ساواک دانشنامه‌ی اسلامی

فریدون توانگری، از بازجویان ساواک (با اسم مستعار آرش) در زندان کمیته مشترک ضدخرابکاری. بیش از سه دهه است که ساواک شاه کلّه پا شده و آقایان پرویز ثابتی، رضا عطّارپور (حسین‌زاده)، پرویز فرنژاد (دکتر جوان)، محمد حسن ناصری (عضدی)، ناصر نوذری (رسولی) و فریدون توانگری (سرهنگ وزیری) و… شاهدند که برف روزگار بر سر و صورت آنان نیز می‌نشیند… بدین ترتیب، ساواک در تمام روزنامه‌ها حضور داشت و برای آنها سر مقاله می‌نوشت یا مطالب را دیکته می‌کرد. در ادارات همه زیر نظر بودند؛ در ضیافتها هر کس به فرد مجاور خود بدگمان می‌شد. در اتاقهای هتلها میکروفون کار گذاشته بودند؛ کتابها و حتی نامه‌هایی که از خارج سازمان ساواک می‌رسید کنترل می‌شد.

ساواک یا همان سازمان اطلاعات و امنیت کشور، مهم‌ترین نهاد امنیتی و اطلاعاتی بود که آمریکا آن را در سال ۱۳۳۵ تأسیس کرد[۴] و پس از تصویب قانون آن در مجلس سنا و مجلس شورای ملی، کار خود را رسماً از ۱۳۳۶ آغاز کرد. ‌ساواک (اسفند ۱۳۳۵ – بهمن ۱۳۵۷)، با نام سازمان اطلاعات و امنیت کشور، مهم‌ترین نهاد امنیتی و اطلاعاتی ایران که در تاریخ ۲۳ اسفند ۱۳۳۵ توسط آمریکا تاسیس و قانون آن در مجلس سنا و مجلس شورای ملی، تصویب شد. با اوج گیری ناآرامیهای قبل از انقلاب در ایران، شاه دستور انحلال ساواک را داد و رئیس پیشین ساواک تیمسار نصیری که در آن زمان سفیر ایران در پاکستان بود به ایران فراخوانده شد و به زندان افتاد، که این اقدامات نتیجه‌ای در بر نداشت. با پیروزی انقلاب، نصیری دادگاهی شد و در نهایت دادگاه انقلاب رای به اعدام وی داد.

درباره‌ی کتاب «تاریخچه گروه منشعب» (نگاهی از درون به سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران) نوشته‌ی بهمن تقی‌زاده

فرهمند راد در دانشگاه صنعتی آریامهر در حد بضاعت خود کار می کرد. من هیچ وابستگی تشکیلاتی به هیچکدام از سازمان های چپ ندارم. اما بقول زنده یاد رئیس دانا من از دوستان و حتی زن خودم می توانم جدا شوم از از ننه بزرگم که نمی توانم جدا شوم! منظور اینکه ما اگر چپ باشیم، گذشته و عملکرد کل نیروهای چپ در گذشته را باید از خود دانسته و آنها را به نقدی موشکافانه و دقیق اما بدون از رفتارهای هیستریک دشمن شاد کن بکشیم.

تشکیلات ساواک

ساواک دانشنامه‌ی اسلامی

بدین‌ترتیب، با ورود به ماه‌های نزدیک به انقلاب و تشدید مبارزات مردمی، شاه در حرکتی تاکتیکی تلاش نمود از طریق طرح «آشتی ملی» فضای سیاسی کشور را آرام و خود را به مردم نزدیک نماید. این طرح با روی کار آمدن جعفر شریف امامی و اقداماتی چون مجازات سوءاستفاده‌کنندگان، آزاد گذاردن مطبوعات و… رسماً آغاز می‌گردید و توسط دولت‌های بعدی ادامه یافت.

  • دبیر کل سازمان عضو بین الملل در سال ۱۹۷۵ اعلام کرد، کارنامه هیچ کشوری در جهان درباره حقوق بشر، سیاه‌تر از کارنامه ایران نیست.
  • پس از تصمیم تحصن، کسانی دراز کشیده بودند و عده‌ی زیادی در ضلع غربی سالن قدم می‌زدند.
  • دولت بختیار باری بی‌پاسخ نماندن این کنش، اقدام به مانور هوایی کرد و تعدادی هلی‌کوپتر و هواپیمای جنگی را در آسمان تهران پرواز داد.
  • 3ـ بزه‌هاي مذكور در موارد 310، 311، 312، 313، 314، 316 و 317 قانون دادرسي و كيفر ارتش مصوب 1317.
  • معماران آلمانی کار طراحی و ساخت زندان را برعهده داشتند که معماری بسیار پیچیده‌ آن با چندین لایه حفاظتی، هیچ راه فراری برای زندانیان نمی‌گذاشت و کسانی که قصد فرار داشتند، در یکی از مسیر‌ها گیر می‌افتادند و نمی‌توانستند راه ورود و خروج را تشخیص دهند.
با اعترافات صریح و آشکار و بر اساس اسناد و مدارک متقن به دست آمده از خیانت ها و جنایت های حزب توده، دادستانی کل انقلاب اسلامی با صدور اعلامیه ای در تاریخ۱۳۶۲/۲/۱۵ رسما انحلال حزب توده را اعلام کرد. ساواک یا سازمان اطلاعات و امنیت کشور، دستگاه مخوف و پیچیده ای بود که در پی رعب و وحشت ناشی از کودتای 28 مرداد 1332 بوجود آمد. در اصل این خقوق اساسی مردم و منافع ملی بودند که صرف ادامه فعالیتهای ساواک در جهت اهداف از پیش تعیین شده شاه و حکومت می شدند.

مطالعه و بررسیِ ساواک به این دلیل اهمیت دارد که نسل حاضر و نسل‌های آینده، همواره آگاه و بیدار بمانند و ارزش آزادی و استقلال را بدانند و از یاد نبرند و به علاوه، سرنوشتِ این سازمان ننگین، درسی آموزنده برای مسئولان باشد. ج- جلوگیری از فعالیت جمعیت‌هایی که تشکیل و اداره کردن آن غیرقانونی اعلام شده یا بشود و همچنین ممانعت از تشکیل جمعیت‌هایی که مرام و یا رویه آنها مخالف قانون اساسی است. ساواک ۱۰ ادارهٔ کل داشت و هریک از آنان برحسب چارت سازمانی وظایف تعیین‌شده‌ای داشتند.